Hermetyzm

hermes jako budda

Dziesiąty traktat Corpus Hermeticum – Klucz Hermesa Trismegistosa

  Powyższy mem jest wynikiem dyskusji, którą miałem przyjemność przeprowadzić z czytelnikiem, która odnosiła się do podobieństw pomiędzy hermetyzmem, a szeroko rozumianą filozofią Wschodu. Tekst memu oczywiście nie jest cytatem z Corpus Hermeticum, jest jednak parafrazą paragrafu z X traktatu, którego tłumaczenie niniejszym prezentuję.   Traktat ten stanowi pomost pomiędzy tzw. “pozytywnymi” i “negatywnymi” traktatami, które wchodzą w skład Corpus Hermeticum, gdzie “pozytywne” przedstawiają świat i stworzenie jako dzieło boskie i posiadające boską iskrę, a “negatywne” przeciwstawiają Dobro, Jednię i Piękno materialnemu światu, który jest zły. X traktat opisuje “zło” oraz “karę”, na którą skazana jest “bezbożna” dusza, ale przedstawia...

Continue reading...
Okładka książki „W Kręgu Hermesa Trismegistosa”

„W Kręgu Hermesa Trismegistosa” (recenzja)

Niedawno (w 2013 r.) wydana została książka prof. dr hab. Kazimierza Baneka pt.: „W Kręgu Hermesa Trismegistosa”. Mam spore zaległości jeśli chodzi o publikacje w języku polskim, więc mogę się mylić, jednak jak na dzisiejszy stan mojej wiedzy, jest to jedyna rodzima książka poświęcona w całości genezie hermetyzmu. Co więcej, autor ukazuje tradycję hermetyczną w sposób rzetelny i obiektywny i nie stara się go intepretować w kontekście współczesnych  ruchów filozoficznych, religijnych lub ezoterycznych.   Obiektywizm jest jedną z największych zalet opisywanej tu książki. Banek przedstawia zagadnienie z różnych perspektyw, opisuje różne hipotezy odnośnie powstania hermetyzmu, rozważa argumenty za i przeciw...

Continue reading...
Hermes

Dziewiąty traktat Corpus Hermeticum

Dziewiąty traktat porusza temat zmysłu i myśli. Ludzie, w odróżnieniu od innych żywych stworzeń, posługują się zarówno zmysłami jak i myślą. Co więcej, jedno zawsze towarzyszy drugiemu i są one nierozerwalne. Myśli są niczym matryca, która przyjmuje zarówno negatywne wpływy (złe demony), jak i dobre (Bóg). Gnostycy (ci, którzy znają / posiadają Gnozę Boga) przyjmują jedynie dobre wpływy i myśli ich są dobre – tak więc myśli nie są bierne, lecz możliwe jest, aby aktywnie kierować je w stronę Dobra. Dodatkowo wysunięta jest teza, że Bóg dostępny jest poznaniu zarówno myśli, jak i zmysłów. Do innych poruszanych tematów w niniejszej...

Continue reading...
Hermes

Siódmy i ósmy traktat Corpus Hermeticum

Z dużym opóźnieniem, ale za to dwa traktaty: Corpus Hermeticum VI: Bardzo krótki traktat opisujący opłakany stan ludzi pozbawionych znajomości („Gnozy”) Boga. Boga poznać można jedynie sercem i umysłem gdyż zmysły nam na to nie pozwalają. Zmysły są bowiem otumanione płaszczem, który nosimy i który jest źródłem wszelkiego zła – według wierzeń gnostyków i hermetyków jest to powłoka, którą otacza się dusza zstępując na ziemię i przechodząc poprzez kolejne sfery planetarne, nabierając ich cech. Powrót do Boga możliwy jest tylko gdy dusza, przedzierając się w drodze ku górze poprzez kolejne sfery, odrzuca kolejne warstwy wpływów planetarnych (por. CH I). Corpus...

Continue reading...
Hermes Trismegistus

Szósty traktat Corpus Hermeticum – Dobro jest jedynie w Bogu i nigdzie poza Nim

Głównym zagadnieniem szóstego traktatu jest Dobro. Idea Dobra zaczerpnięta jest tu z neoplatonizmu – jest to Pierwsza Przyczyna, Jedno, Źródło. Przeciwieństwem Dobra jest zło, które nie istnieje samoistnie, jest ono jedynie brakiem Dobra.    Dobro jest wyłączną domeną Boga i nie istnieje poza Nim. Jedynie ludzie, którzy doświadczyli gnozy są w stanie dostrzec prawdziwe Dobro, Piękno i Doskonałość. Istnienie zła na ziemi jest skutkiem braku znajomości Dobra ale wynika też z cierpienia, które utożsamiane jest z pasywnością i biernością.   Rozdział (podobnie jak i poprzednie) dostępny jest w dziale "Biblioteka". Zapraszam do lektury!

Continue reading...
Hermes

Piąty traktat Corpus Hermeticum – Manifestacja Niewidzialnego Boga

Piąty rozdział Corpus Hermeticum składa się z dwu części: kazania i hymnu. W kazaniu Hermes opisuje w jaki sposób Bóg objawia się w świecie będąc jednocześnie niewidzialnym. Sporo jest tu sprzeczności, które Hermes zdaje się godzić – z jednej strony Bóg niedostępny jest fizycznym oczom i jedynie wewnętrzny „wzrok umysłu” jest w stanie na mocy łaski dostrzec Ojca. Z drugiej strony, jest On we wszystkim, co tworzy i całe stworzenie jest Jego ciałem, dzięki czemu dostępny jest też fizycznemu wzrokowi. W hymnie podkreślona jest niemożliwa do uchwycenia esencja Boga – jest on zarówno u góry, jak i na dole, zarówno...

Continue reading...
Hermes

Czwarty traktat Corpus Hermeticum – Hermes do Tat

Czwarty rozdział Corpus Hermeticum przedstawia konwersację pomiędzy Hermesem i jego synem Tatem. Tematem dyskursu jest dualizm dobro-zło, bezcielesność-cielesność, boskość-śmiertelność i konieczność właściwego wyboru. Wybór, według Hermesa, leży pomiędzy przyjemnościami nierozumnego ciała, a dążeniem do zdobycia Umysłu i osiągnięcia Gnozy.   Traktat ten, podobnie jak poprzednie, dostępny jest w dziale "Biblioteka" – zapraszam do lektury!

Continue reading...
Hermes Trismegistos

Trzeci traktat Corpus Hermeticum – Święte Kazanie Hermesa

Trzeci rozdział Corpus Hermeticum jest bardzo krótkim i jednocześnie niezwykle trudnym do przetłumaczenia traktatem. Wynika to nie tylko ze stylizowanego na archaiczny stylu G.R.S. Meada, ale także z wysoce uszkodzonej treści oryginału. Do tego należy dodać, że styl oryginału pozostawia również wiele do życzenia, niektórzy tłumacze twierdzą wręcz, że napisany został on przez osobę, która nie władała biegle greckim. Oryginał jest na tyle trudny w odczycie, że wszystkie znane mi przekłady tego traktatu na język angielski różnią się dość znacznie w swej treści. Traktat ten pozbawiony jest elementów gnostycznych, nawiązuje za to do elementów kosmologii egipskiej, judaistycznej i stoickiej. Opisuje...

Continue reading...
Hermes

Do Asklepiosa

"Do Asklepiosa", czyli drugi traktat Corpus Hermeticum trafił właśnie do działu Biblioteka.  Jest to krótki traktat, który sam Hermes określa jako „wprowadzenie do gnozy o naturze wszystkich rzeczy”. Wyjaśnia w nim on Asklepiosowi naturę ciał i ruchu. Oczywiście dalekie jest to od współczesnej lekcji fizyki w szkole, nie obywa się zatem bez poruszania natury Boga, roli duszy itp. Serdecznie zapraszam do lektury!

Continue reading...
hermes

Corpus Hermeticum – polskie tłumaczenie!

  Corpus Hemreticum jest niewątpliwie jednym z najważniejszych dzieł z hermetycznej „półki”. Jest sporo opracowań dotyczących powstania tego zbioru traktatów, ograniczę się więc jedynie do szkicowego przedstawienia historii C.H. w XV w., żeby pokazać jak istotne było to dzieło w okresie wczesnego renesansu. Był rok 1462. Niejaki Marsilio Ficino (który sławę swą zawdzięcza m.in. syntezie magii, astrologii, koloru i dźwięku) był w trakcie tłumaczenia dzieł Platona (do tego czasu nie zostały one jeszcze przetłumaczone!), gdy jego patron Cosimo de’ Medici kazał mu odstawić bieżący projekt na później. Do tłumaczenia dał mu coś znacznie istotniejszego – świeżo przywieziony do Europy przez...

Continue reading...