Hermetyk

Czternasty traktat stylizowany jest jako list Hermesa do Asklepiosa. Jego główną treścią jest przedstawienie relacji pomiędzy stworzeniem i Stworzycielem. Relacje te przedstawione były już w poprzednich traktatach. Co jednak wyróżnia niniejszy tekst od poprzednich, to nacisk na tożsamość Boga, Ojca i Stworzyciela i krytyka osób, które twierdzą, że Bóg i Stworzyciel (Demiurg) to dwie odrębne postaci. Jest to nie tylko jeden z elementów spornych pomiędzy hermetyzmem i gnostycyzmem – o czym mam nadzieję uda mi się napisać nieco więcej po zakończeniu tłumaczeń – ale także rozbrzmiewa on echem krytyki neoplatonistów (n.p. Plotinusa) skierowanej do gnostyków. Zapraszam do lektury w bibliotece.

Zainspirowany jednym z ostatnich komentarzy na Facebooku, a także wieloma rozmowami w przeszłości odnoście ilości traktatów w Corpus Hermeticum, postanowiłem przedstawić bardzo krótki i powierzchowny szkic opisujący historię literatury hermetycznej. Pierwszą rzeczą, o której musimy pamiętać, to fakt, że Corpus Hermeticum nie jest jednolitym i spójnym dziełem. Jest on jedynie zbiorem różnych tekstów spisanych na przestrzeni kilku wieków (początki naszej ery) przez wielu autorów lub grup autorów wywodzących się z tej samej tradycji. Pierwszym źródłem wspominającym o zbiorze tekstów hermetycznych był Klemens Aleksandryjski, który ok. 200 r. pisał o 42 księgach Hermesa będących w posiadaniu kapłanów egipskich. Niewiele o tych...

W traktacie niniejszym możemy wyróżnić kilka części. We wstępie poinformowani jesteśmy, że system szkolenia (wtajemniczenia) w hermetyzmie składał się z nauk jawnych (które często przekazywane były w formie paraboli lub zagadek) i tajemnych (w których wyjaśniano tajemnice). Następnie Tat domaga się wyjaśnienia tajemnicy Odrodzenia. Odrodzenie to nie jest odrodzeniem fizycznym, lecz zachodzi w Umyśle, czego dowiadujemy się od Hermesa. Nasuwa się tu oczywiste skojarzenie z Ewangelią wg. Jana (Jan 3.3-7), lecz użyte tu słowo – παλιγγενεσία – nie występuje w Ewangelii, stąd też źródeł obydwu doszukuje się gdzie indziej – w stoicyzmie, platonizmie lub misteriach egipskich.[1] W kolejnej części do...

Zapraszam (po długiej przerwie) do lektury kolejnego traktatu Corpus Hermeticum. Traktat XII jest w dużej mierze kontynuacją traktatu XI. Wiele wątków powtarza się, interesująca jest jednak różnica w przekazie pomiędzy Umysłem i Hermesem (XI) a Hermesem i Tatem (XII). Poruszane zagadnienia obejmują różnice pomiędzy stworzeniami bezrozumnymi i rozumnymi oraz pomiędzy ludźmi kierującymi się Umysłem i tymi, którzy go ignorują, ponownie poruszana jest natura Boga i wszechświata – kilkakrotnie powtarzana jest informacja, że Bóg jest we wszystkim i nic, co nie zawiera jego cząstki, nie może istnieć. Mead zwraca uwagę na fakt, że niektóre zagadnienia odzwierciedlają nauki takich filozofów jak Heraklit,...

Zapraszam do letury XI traktatu Corpus Hermeticum. Jest to kolejny traktat, który wyjaśnia naturę Boga, Kosmosu i stworzenia. Ponownie poruszany jest temat życia, śmierci i nieśmiertelności. Traktat ten jest też idealnym przykładem na pozorną wewnętrzną sprzeczność w hermetycznym korpusie – z jednej strony mamy typowe dla gnostycyzmu stwierdzenie, że poznanie (gnoza) jest niedostępne dla tych, którzy miłują ciało i są źli (a czym zło jest pamiętamy z poprzedniego traktatu); z drugiej zaś strony poinformowanie jesteśmy, że każda najmniejsza cząstka materii jest częścią Boga i jest obrazem Dobra. Traktat ten stoi też w kontraście do tradycji gnostycznej, według której Bóg oderwany...

  Powyższy mem jest wynikiem dyskusji, którą miałem przyjemność przeprowadzić z czytelnikiem, która odnosiła się do podobieństw pomiędzy hermetyzmem, a szeroko rozumianą filozofią Wschodu. Tekst memu oczywiście nie jest cytatem z Corpus Hermeticum, jest jednak parafrazą paragrafu z X traktatu, którego tłumaczenie niniejszym prezentuję.   Traktat ten stanowi pomost pomiędzy tzw. “pozytywnymi” i “negatywnymi” traktatami, które wchodzą w skład Corpus Hermeticum, gdzie “pozytywne” przedstawiają świat i stworzenie jako dzieło boskie i posiadające boską iskrę, a “negatywne” przeciwstawiają Dobro, Jednię i Piękno materialnemu światu, który jest zły. X traktat opisuje “zło” oraz “karę”, na którą skazana jest “bezbożna” dusza, ale przedstawia...