hermes

Czternasty Traktat Corpus Hermeticum – List Hermesa Trismegostosa do Asklepiosa

Czternasty traktat stylizowany jest jako list Hermesa do Asklepiosa. Jego główną treścią jest przedstawienie relacji pomiędzy stworzeniem i Stworzycielem. Relacje te przedstawione były już w poprzednich traktatach. Co jednak wyróżnia niniejszy tekst od poprzednich, to nacisk na tożsamość Boga, Ojca i Stworzyciela i krytyka osób, które twierdzą, że Bóg i Stworzyciel (Demiurg) to dwie odrębne postaci. Jest to nie tylko jeden z elementów spornych pomiędzy hermetyzmem i gnostycyzmem – o czym mam nadzieję uda mi się napisać nieco więcej po zakończeniu tłumaczeń – ale także rozbrzmiewa on echem krytyki neoplatonistów (n.p. Plotinusa) skierowanej do gnostyków. Zapraszam do lektury w bibliotece.

Continue reading...
Ficino Corpus Hermeticum

Traktaty Hermetyczne

Zainspirowany jednym z ostatnich komentarzy na Facebooku, a także wieloma rozmowami w przeszłości odnoście ilości traktatów w Corpus Hermeticum, postanowiłem przedstawić bardzo krótki i powierzchowny szkic opisujący historię literatury hermetycznej. Pierwszą rzeczą, o której musimy pamiętać, to fakt, że Corpus Hermeticum nie jest jednolitym i spójnym dziełem. Jest on jedynie zbiorem różnych tekstów spisanych na przestrzeni kilku wieków (początki naszej ery) przez wielu autorów lub grup autorów wywodzących się z tej samej tradycji. Pierwszym źródłem wspominającym o zbiorze tekstów hermetycznych był Klemens Aleksandryjski, który ok. 200 r. pisał o 42 księgach Hermesa będących w posiadaniu kapłanów egipskich. Niewiele o tych...

Continue reading...
hermes

Trzynasty Traktat Corpus Hermeticum – Tajemne Kazanie na Górze

W traktacie niniejszym możemy wyróżnić kilka części. We wstępie poinformowani jesteśmy, że system szkolenia (wtajemniczenia) w hermetyzmie składał się z nauk jawnych (które często przekazywane były w formie paraboli lub zagadek) i tajemnych (w których wyjaśniano tajemnice). Następnie Tat domaga się wyjaśnienia tajemnicy Odrodzenia. Odrodzenie to nie jest odrodzeniem fizycznym, lecz zachodzi w Umyśle, czego dowiadujemy się od Hermesa. Nasuwa się tu oczywiste skojarzenie z Ewangelią wg. Jana (Jan 3.3-7), lecz użyte tu słowo – παλιγγενεσία – nie występuje w Ewangelii, stąd też źródeł obydwu doszukuje się gdzie indziej – w stoicyzmie, platonizmie lub misteriach egipskich.[1] W kolejnej części do...

Continue reading...
hermes

Dwunasty traktat Corpus Hermeticum – O Powszechnym Umyśle

Zapraszam (po długiej przerwie) do lektury kolejnego traktatu Corpus Hermeticum. Traktat XII jest w dużej mierze kontynuacją traktatu XI. Wiele wątków powtarza się, interesująca jest jednak różnica w przekazie pomiędzy Umysłem i Hermesem (XI) a Hermesem i Tatem (XII). Poruszane zagadnienia obejmują różnice pomiędzy stworzeniami bezrozumnymi i rozumnymi oraz pomiędzy ludźmi kierującymi się Umysłem i tymi, którzy go ignorują, ponownie poruszana jest natura Boga i wszechświata – kilkakrotnie powtarzana jest informacja, że Bóg jest we wszystkim i nic, co nie zawiera jego cząstki, nie może istnieć. Mead zwraca uwagę na fakt, że niektóre zagadnienia odzwierciedlają nauki takich filozofów jak Heraklit,...

Continue reading...
Hermes

Jedenasty traktat Corpus Hermeticum – Umysł do Hermesa

Zapraszam do letury XI traktatu Corpus Hermeticum. Jest to kolejny traktat, który wyjaśnia naturę Boga, Kosmosu i stworzenia. Ponownie poruszany jest temat życia, śmierci i nieśmiertelności. Traktat ten jest też idealnym przykładem na pozorną wewnętrzną sprzeczność w hermetycznym korpusie – z jednej strony mamy typowe dla gnostycyzmu stwierdzenie, że poznanie (gnoza) jest niedostępne dla tych, którzy miłują ciało i są źli (a czym zło jest pamiętamy z poprzedniego traktatu); z drugiej zaś strony poinformowanie jesteśmy, że każda najmniejsza cząstka materii jest częścią Boga i jest obrazem Dobra. Traktat ten stoi też w kontraście do tradycji gnostycznej, według której Bóg oderwany...

Continue reading...
context-matters

O wadze kontekstu

Rzeczą niezwykle istotną przy lekturze Corpus Hermeticum (a tak naprawdę przy jakiejkolwiek lekturze) jest znajomość kontekstu, w tym przypadku historycznego, kulturowego, filozoficznego i religijnego. Wiem, że wspominałem o tym nie raz, ale jest to niezbędny krok by zrozumieć tekst a nie tworzyć nowe pseudo-filozofie lub podciągać go pod własny światopogląd, co niestety często się zdarza. Dodatkowo pozwala to na zrozumienie pewnych fragmentów, które mogą sprawiać wrażenie mało sensownych.   Dla przykładu, w CH X.13 czytamy: Materia porusza się w ten sposób dzięki umysłowi. Kosmos jest sferą – czyli głową – i nic ponad głową nie jest materialne, podobnie jak nic...

Continue reading...
jazydyzm

Anioły i demony – Herbert w Kurdystanie

  Szemkel jest czarny i nerwowy i był wielokrotnie karany za przemyt grzeszników między otchłanią a niebem Herbert "Siódmy anioł"   Roman Bobryk ubolewał w 1999 r. nad faktem, że „Siódmy anioł” nie doczekał się samodzielnej analizy i jest niemalże niezauważalny przez badaczy Herberta. Sytuacja nie jest jednak aż tak beznadziejna, jak prezentuje ją Bobryk – oprócz jego własnej analizy, ukazał się również drukiem tomik z czterema interpretacjami  Władysława Parnasa. Obydwie analizy stanowią wspaniałą lekturę, próbując interpretować wiersz od różnych stron. Analiza Bobryka skupia się głównie na graficznej kompozycji wiersza i jego podziału na 2 trójki oraz 3 pary aniołów...

Continue reading...
hermes jako budda

Dziesiąty traktat Corpus Hermeticum – Klucz Hermesa Trismegistosa

  Powyższy mem jest wynikiem dyskusji, którą miałem przyjemność przeprowadzić z czytelnikiem, która odnosiła się do podobieństw pomiędzy hermetyzmem, a szeroko rozumianą filozofią Wschodu. Tekst memu oczywiście nie jest cytatem z Corpus Hermeticum, jest jednak parafrazą paragrafu z X traktatu, którego tłumaczenie niniejszym prezentuję.   Traktat ten stanowi pomost pomiędzy tzw. “pozytywnymi” i “negatywnymi” traktatami, które wchodzą w skład Corpus Hermeticum, gdzie “pozytywne” przedstawiają świat i stworzenie jako dzieło boskie i posiadające boską iskrę, a “negatywne” przeciwstawiają Dobro, Jednię i Piękno materialnemu światu, który jest zły. X traktat opisuje “zło” oraz “karę”, na którą skazana jest “bezbożna” dusza, ale przedstawia...

Continue reading...
Dobry Pasterz Hermes

Przypowieść o Dobrym Pasterzu

W czwartą niedzielę po Wielkanocy 1,2 miliarda katolików (a przynajmniej ci, którzy regularnie chodzą w niedziele do kościoła) co roku wysłuchuje przypowieści o Dobrym Pasterzu. Historia jest na tyle znana, że mało kto dokładnie pamięta szczegóły przypowieści, za to wszyscy (a zwłaszcza my, którzy mamy przywilej przymusowej indoktrynacji kościelnej wpisany w konstytucję) doskonale kojarzą obrazek mężczyzny z owieczką na ramionach i identyfikują go jako Słowo Wcielone, Pana naszego i Zbawcę Hermesa Krioforosa. Zaraz, kogo?! A oto tego pana właśnie: Krioforos, czyli „niosący baranka”, to jeden z epitetów Hermesa i wizerunek pasterza niosącego baranka na ramionach został przez chrześcijaństwo „zapożyczony” z...

Continue reading...
Okładka książki „W Kręgu Hermesa Trismegistosa”

„W Kręgu Hermesa Trismegistosa” (recenzja)

Niedawno (w 2013 r.) wydana została książka prof. dr hab. Kazimierza Baneka pt.: „W Kręgu Hermesa Trismegistosa”. Mam spore zaległości jeśli chodzi o publikacje w języku polskim, więc mogę się mylić, jednak jak na dzisiejszy stan mojej wiedzy, jest to jedyna rodzima książka poświęcona w całości genezie hermetyzmu. Co więcej, autor ukazuje tradycję hermetyczną w sposób rzetelny i obiektywny i nie stara się go intepretować w kontekście współczesnych  ruchów filozoficznych, religijnych lub ezoterycznych.   Obiektywizm jest jedną z największych zalet opisywanej tu książki. Banek przedstawia zagadnienie z różnych perspektyw, opisuje różne hipotezy odnośnie powstania hermetyzmu, rozważa argumenty za i przeciw...

Continue reading...